اینترنت اشیا،یکی از مسائل روز ویژه در فینتک

اینترنت اشیا،یکی از مسائل روز ویژه در فینتک می باشد، سیستم غول پیکری چون اینترنت اشیا. بازار IoT رشد سریع‌السیر غیرمنتظره­ای را تجربه کرده­است. رسیدن به 151 میلیارد دلاری در سال 2018 که در 2025  1.567 میلیارد دلار پیش­بینی  می­شود.[1] چنین عمومیت فزاینده­ای توسط توانایی دستگاه­های IoT  در جمع­ آوری و تجزیه و تحلیل مقادیر کلانی از داده­ های مشتریان ایجاد می­شود. در دهه آتی بیشتر از هشتاد میلیارد دستگاه متصل در سراسر دنیا در ارتباط با افراد و با یکدیگر خواهند بود. این شبکه­ ی وسیع تعاملات، تحلیل­ها و خروجی­ها بی ­شک نحوه تولید را دگرگون کرده، می­تواند نیازها را پیش­بینی کند و نگرش­ها را به دنیا تغییر دهد. به موازاتی که کسب و کارها برای بهینه­سازی عملیات­ها و ایجاد اقتصاد کشش[2] از اینترنت اشیاء استفاده می­ کنند ، جهان پیرامون با تحلیل الگوهای رفتاری ما می­تواند نیازهایمان را به صورت مداوم پیش­ بینی کند. با رشد اینترنت اشیاء، همگرایی حسگرها، دوربین ها، هوش مصنوعی، و نرم­ افزار تشخیص چهره انتظار می­رود جرایم سایبری حوزه مالی و بانکی کاهش یابد. اما برای اینکه سرمایه­ گذاری­ ها در این زمینه به سرانجام برسد به تلاشی جمعی و بازبینی قوانین نیاز است.

اینترنت اشیاء خلق اشیای هوشمند

یکی از قابلیت­های اینترنت اشیاء خلق اشیای هوشمندی است که مسیرهای جدیدی را برای ارائه ارزش به شهروندان می­گشاید. پیش­بینی می­شود تاثیر اقتصادی این ترند در جهت عواملی مانند پایش و مدیریت مالی، افزایش رفاه و ... برای انسان­ها بین 2/0 تا 6/1 تریلیون دلار در سال 2025 خواهد بود. با ایجاد شبکه­ای توزیع شده نظیر اینترنت اشیای ابری، زنجیره بلوکی، مدیریت مالی، بیمه، و مواردی از این دست فراهم می­شود. گسترش اینترنت اشیاء مستلزم توسعه و پیاده­سازی چهار لایه مختلف است.

1. دستگاه­های مجهز به حسگر و برقراری ارتباط بین آنها
2. اتصال این دستگاه­ها توسط زیر ساخت ارتباطی
3. گردآوری و توزیع داده­های تولیدی این دستگاه­ها توسط سیستمی ایمن برای مدیریت داده
4. پردازش داده­ها توسط نرم­افزارها و در نهایت ایجاد مجموعه­ای از خدمات متنوع

حال هنگامی ارزش خلق می­شود که داده­ها به درون دادهایی ارزشمند یا دانسته­هایی کاربردی تبدیل شوند، نه صرفا اتصال اشیاء به یکدیگر. تحلیل مکنزی [3] نشان می­دهد به طور میانگین یک سکوی نفتی حدود 30000 حسگر دارد در حالی که فقط یک درصد  از داده­های این حسگرها تحلیل و استفاده می­شود. به همین ترتیب، بخش زیادی از صنایع مالی و بانکی هم انبوهی از داده دارند که فاقد سازوکارهایی خلاقانه برای بهره­مندی از این داده­ها هستند. و اما برندگان احتمالی دنیای جدید اینترنت اشیاء چه کسانی خواهند بود؟

1. پیشگامانی که می­کوشند بر دشواری­های گردآوری، تحلیل و مدیریت داده­ها غلبه کنند.
2. آنهایی که جریان داده­های ظاهرا نامرتبط را بهم وصل می­کنند تا همبستگی­ها و فرصت­های غیرمنتظره را بیابند. وقتی قدرت رایانشی فراوان و ارزان باشد، هزینه ورود نسبتا ناچیز شده و  ارزش جست­و­جوی فرصت­ها را ایجاد می­کند .
3. مهم­تر از همه آنهایی که در می­یابند صنعتشان با برهم­زنندگی[4] رو به رو خواهد شد و به جای اینکه در انتظار این تخریب عمدتا مهیب بنشینند تصمیم می­گیرند در آن مشارکت کنند.

اگر با اتکاء به جریان داده­ها در سطح جهان در پی بهره­گیری از نهایت ظرفیت اینترنت اشیاء هستی، الزاما باید درباره رویه­ها و پروتکل­های همرسانی و ذخیره­سازی داده­ها در سطح جهان به اجماع رسید. اضافه بر ظهور دفترکل­های توزیع شده ایمنی نظیر ذخیره بلوکی، نوآوری­ها در عرصه­ی معماری اینترنت اشیاء نیز فرصت­هایی را فراهم می­کنند که بتوان با شیوه­های جدید به این تعادل دست یافت. یکی از چالش­های این ترند در ایران و دنیا چندگانه بودن داده­های کاربردی است. بدین معنا که داده­ها در بسترهای مختلف می­توانند برای طرف­های متعددی واجد ارزش باشند. پرسش­هایی مانند اینکه چه کسی مالک داده­هاست، چه کسی از این داده­ها منتفع خواهد شد و اینکه چطور می­توان ارزش­ آن‌ها را به درستی مشخص کرد همگی به راهکار نیاز دارند، راهکارهایی که توسط مدل­های مختلف کسب­و­کار ایجاد می­شود.[5] از طریق پردازش داده­ها بانک­ها و نهادهای مالی می­توانند؛

• پشتیبانی فناوری اطلاعات[6] را کاهش دهند
• از کلاهبرداری جلوگیری کنند
• کارایی عملیاتی را افزایش دهند
• تجربه مشتری را مجددا به صورت کامل تعریف کنند

مسترکارت[7] از این فناوری برای ایجاد مشارکت استراتژیک با شرکت­های پیشرو در بازار مانند جنرال موتور و سامسونگ استفاده کرده­است. هدف از این مشارکت­ها تمایل به ساده­سازی برخی از فعالیت­های روزمره کاربران است. به عنوان مثال؛ یخچال­های هوشمند سامسونگ قابلیت­های داخلی دارند که از طریق آن­ها می­توان مواد غذایی سفارش داد. کاربران می­توانند با خرید و انتخاب اقلام مورد نیاز، آن­ها را به سبد خرید اضافه کرده و سپس با یک پین کد 4 رقمی آن را تأیید کرده و با یک بار وارسی و اتصال به مسترکارت پرداخت آن را انجام دهد. در نهایت مواد غذایی مستقیما تحویل خانه مشتری شده و اینگونه تجربه جدید از خرید مواد غذایی ارائه می­دهند.

مواردی دیگر از کاربرد اینترنت اشیا در فینتک[8]

• کیف­ پول سخت افزاری رمزارزها[9]
• کیف پول هوشمند متصل به حساب بانکی با صفحه لمسی[10]
• سیستم­های امنیتی با امکان نگهداری هویت و دسترسی کنترل
• سیستم­های بیمه اتومبیل مبتنی بر اینترنت اشیا در جهت بررسی میزان دقیق کارکرد اتومبیل
• گجت­های پوشیدنی برای پرداخت بدون تماس و عدم نیاز به کارت اعتباری و گوشی هوشمند[11]

 

اخلاق داده­ها

داده­ها و الگوریتم­ها همان گونه که فرصت­هایی خارق­العاده برای بهبود زندگی فردی، اجتماعی و نیز محیط زیست فراهم می­آورند؛ با چالش­های اخلاقی مهمی همراه­اند در این زمینه سه مسئله دارای اهمیت حیاتی می­باشند.

1. کاربرد گسترده کلان داده­ها
2. افزایش ارتکاء بر الگوریتم­ها در جهت انجام فعالیت­ها
3. تاثیرگذاری بر انتخاب­ها و تصمیم­گیری­ها و کاهش تدریجی مشارکت و حتی نظارت انسان بر بسیاری از فرآیندهای خودکار

این مسائل در کنار یکدیگر موضوعات حیاتی نظیر عدالت، مسئولیت، برابری و رعایت حقوق­بشر را نمایندگی می­کنند اما به خوبی قابل مدیریت هستند. فینتک­ها باید با استفاده از توانایی خود از این فرصت بزرگ در جهت کمک به توسعه و کاربرد راهکارهای دیجیتال بهره برده تا هم از رعایت حقوق بشر و هم از احترام به ارزش­های پشتیبان جوامع اطلاعاتی باز، تکثرگرا و مداراجو خاطر جمع شوند. [12]   [1] iot-analytics.com [2] Pull economy [3]McKinsey Global Institute, 2015a [4] Disruptive [5] Derek O’Halloran, World Economic Forum [6] Non-Performing Assets [7] Mastercard [8] https://fintechweekly.com/magazine/articles/9-examples-of-how-iot-is-improving-fintech [9] valuedefi.io [10]dynamicsinc.com [11]dynamicsinc.com [12] Luciano Floridi, Professor of Philosophy and Ethics of Information, University of Oxford, and Director of the Digital Ethics Lab, Oxford Internal Institute, United Kingdom. Mariarosaria Taddeo, Researcher, University of Oxford, United Kingdom.