امروزه شتابدهندهها به عنوان یکی از مراکز حمایتکننده استارتاپها نقش کلیدی در فضای استارتاپی دارند. آنها با توجه به شرایط جامعه و فضای اکوسیستم کسبوکار، مدلها و ساختارهای متنوعی را برای شناسایی و رشد استارتاپهای مستعد و کسب درآمد از آنها در نظر میگیرند. در سالهای اخیر، برخی از شتابدهندهها در برنامههای خود بر روی یک حوزه کاری خاص در استارتاپها تمرکز کردهاند که میتوان به حوزه فینتک اشاره نمود. فینتک ترکیبی از دو کلمه Financial معادل «مالی» و Technology معادل «تکنولوژی» است که هرگونه نوآوری فناورانه در حوزه خدمات مالی مانند بانک، پرداخت، سرمایهگذاری، بیمه و … را شامل میشود.
درباره مرکز نوآوری آیفینک
آیفینک (Ifinc-Informatics Financial Innovation Center) یک مرکز در حوزه فناوریهای مالی و بانکی است که از همکاری شرکت خدمات انفورماتیک با کارخانه نوآوری همآوا و با راهبری شرکت فرادیس گستر برای جذب استارتاپهای مرتبط با حوزه خدمات مالی (فینتک) راهاندازی شده است. در حقیقت ساختار اصلی این مرکز برگرفته از مدل CSE-Corporate Startup Engagement است. رامین سلیمانی مدیر برنامه آیفینک درباره این همکاری میگوید: «همکاری شرکت خدمات انفورماتیک به عنوان بازوی اجرایی بانک مرکزی با استارتاپها میتواند تغییر و تحولات قابل توجهی در حل مسائل خدمات مالی و بانکی کشور به وجود آورد». هم اکنون این مرکز در کارخانه نوآوری آزادی واقع شده است.مدل و ساختار آیفینک
در این مرکز مطالعات جامعی بر روی مدلها و ساختارهای انواع گوناگون شتابدهندهها انجام گرفت که نتیجه آن رسیدن به یک برنامه جامع و دقیق برای آیفینک بود. این برنامه از چهار مرحله اصلی تشکیل شده است: توسعه فردی، آفرینش، شکلدهی و شتابدهی. در این مرکز خدمات متنوعی به تیمهای استارتاپی در هر مرحله ارائه میگردد.آغاز فعالیت برنامههای آیفینک
اولین دوره برنامه آیفینک در اسفندماه سال ۱۳۹۸ آغاز شد که نتیجه آن جذب چهار تیم استارتاپی در مرکز بود. اما به دلیل همزمانی این برنامه با همهگیری ویروس کرونا، روند فعالیت این مرکز دستخوش تغییر شد و از فضای آفلاین به فضای آنلاین تبدیل گشت. در این سازوکار جدید به تیمهای استارتاپی آموزش داده میشد و امکان ارتباط تیمها با منتورها به صورت آنلاین به وجود آمد. به گفته مدیر برنامه آیفینک، این شرایط جدید باعث شده بود که افراد در شبکههای اجتماعی فعالتر شوند. تجربه برگزاری آنلاین مرحله شکلدهی تیمهای استارتاپی نشان داد که امکان انجام این مرحله به صورت آنلاین وجود دارد و میتوان آن را در مقیاس کل کشور برگزار کردنحوه پذیرش در آیفینک
هر تیم استارتاپی با داشتن تیم و ایده اولیه (ماکاپ) میتواند درخواست خود را برای حضور در این برنامه ثبت کند. نحوه ثبت درخواست تیمها به دو روش آفلاین و آنلاین انجام میگیرد؛ یعنی هر تیم میتواند درخواست خود را از کانالهای مختلفی مانند رویدادها، ایمیل، تکمیل فرمهای سایت و موارد دیگر ارائه دهد. سپس درخواستها توسط مدیر اجرایی برنامه بررسی شده و جلسهای با حضور مدیر برنامه و اعضای تیم برگزار میشود. در صورت داشتن شرایط لازم، ایده آنها توسط کمیته راهبری بررسی میگردد و جلسه دوم با تیمها با حضور کمیته راهبری برگزار میشود. در نهایت پس از ارزیابی تیم در کمیته و داشتن فاکتورهای ورود به مرکز، اعضای تیم در مرکز استقرار پیدا میکنند. در هنگام ورود اعضای تیم به مرکز، بررسیهای روانشناسی روی تیمها توسط متخصصین انجام میگیرد.مرحله شکلدهی در آیفینک
طول دوره برنامه شکلدهی در آیفینک ۱۲ هفته (سه ماه) است و اولین تیمها با امضای قرارداد استقرار در ماههای دی و بهمن در این مرکز مستقر شدهاند. از مهمترین برنامههای این مرحله آموزشهای عمومی و تخصصی توسط منتورها، مربیگری و تأمین سرمایه است. ظرفیت پذیرش تیم در این مرحله ۱۰ تیم استارتاپی است.تأمین سرمایه
نوع سرمایهگذاری در این مرحله از نوع حمایتی است. بر اساس قرارداد اولیه با تیمها، مبلغ ۱۰ میلیون تومان به آنها اختصاص داده میشود. این مبلغ بر اساس نیاز تیمها و با برنامهریزی از قبل انجام شده، به نماینده هر تیم ارائه میگردد. علاوه بر این، به ارزش ۹۰ میلیون تومان سرمایه غیرنقدی نیز به تیمها داده میشود. در این مرحله، در ازای ارائه این خدمات از تیمها هیچ سهامی دریافت نمیگردد.آموزش، مربیگری و فوق برنامه
این مرکز با توجه به نظر کارشناسان و متخصصان مربوطه، برنامه آموزش، مربیگری و فوق برنامه مرحله شکلدهی را در حوزه کسبوکار و تخصص فینتک به مدت ۱۲ هفته برنامه آموزشی و مربیگری تدوین نموده است که بر این اساس در مجموع ۹۰ ساعت آموزش، ۱۳۷ ساعت مربیگری، ۱۷۵ ساعت راهبری و ۲۴ ساعت فوق برنامه به تیمها ارائه میگردد. مهمترین برنامههای آموزشی این دوره به ترتیب اولویت زمانی عبارتاند از:- درک استارتاپ (هفته اول)
- بازبینی نیاز و مسأله (هفته دوم)
- اعتبارسنجی مسأله (هفته سوم)
- تست اولیه (هفته چهارم)
- پایدارسازی (هفته پنجم)
- بازاریابی (هفته ششم)
- امور مالی (هفته هفتم)
- تأمین مالی (هفته هشتم)
- آمادگی برای رشد (هفته نهم و دهم)